Misją Instytutu jest wspomaganie wymiaru sprawiedliwości, organów ścigania oraz innych podmiotów uprawnionych do prowadzenia na podstawie ustaw postępowań, w toku których dopuszczany jest dowód z opinii biegłego, poprzez wydawanie wysokiej jakości opinii w sprawach związanych z przestępczością gospodarczą, wyróżniających się wysokim priorytetem z uwagi na ich znaczny stopień złożoności, dużą wartość szkody, poważne skutki społeczne lub precedensowy charakter.
W zakres ekspertyz i opinii wykonywanych przez Instytut wchodzą w szczególności:
w obszarze rynków finansowych, bankowości i ubezpieczeń:
- analiza i wycena instrumentów oferowanych przez instytucje finansowe, manipulacji cenami instrumentów finansowych,
- ocena zagrożeń związanych z tymi instrumentami,
- analiza funkcjonowania instytucji finansowych i rynków finansowych,
- analiza rzetelności informacji przekazywanej przez przedsiębiorstwa (w tym instytucje finansowe),
- analiza regulacji i nadzoru nad rynkami i instytucjami finansowymi,
- analiza organizacji piramid finansowych,
- identyfikacja prowadzenia działalności na rynku finansowym bez wymaganych uprawnień.
w obszarze rachunkowości i finansów:
- analiza rzetelności informacji finansowych przekazywanej przez przedsiębiorstwa (w tym analiza prawidłowości sporządzania sprawozdań finansowych),
- analiza przesłanek do orzeczenia upadłości przedsiębiorstw,
- ocena sytuacji finansowej i ekonomicznej przedsiębiorstw (w tym przypadków kreowania zbyt pozytywnego obrazu sytuacji finansowej dla wyłudzenia kredytu),
- ocena poprawności działań restrukturyzacyjnych,
- ocena poprawności ustalania cen w przetargach (np. zarzut rażąco niskiej ceny) oraz ustalania cen transferowych,
- ocena poprawności ustalenia odsetek i ustalenia wartości wierzytelności,
- wycena przedsiębiorstw, wartości niematerialnych i prawnych (w tym wycena wartości firmy), aportów,
- ocena efektywności inwestycji (projektów inwestycyjnych),
- ocena niegospodarności i wyprowadzania majątku z podmiotów gospodarczych (między innymi wyprowadzanie środków pieniężnych przez podmioty powiązane, nieuzasadnione udzielanie osobom fizycznym pożyczek ze środków jednostki, nieprawidłowości w zarządzaniu zapasami i należnościami/tworzenie fikcyjnych odpisów aktualizujących wartość zapasów i należności).
w obszarze podatków i ceł:
- rekonstrukcja wzorca staranności działania w odniesieniu do wiarygodności kontrahentów (karuzele VAT),
- ocena sztuczności konstrukcji transakcji,
- identyfikacja schematów optymalizacyjnych, w tym analiza wykorzystania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania,
- identyfikacja oszustw podatkowych,
- ocena zasadności zwolnienia z reżimu prawa zamówień publicznych (w tym ocena standardowego charakteru usług),
- oszacowanie skutków ekonomicznych przestępstw karno-skarbowych.
w obszarze cyberprzestępczości:
- ekonomiczne i finansowe aspekty przestępstw w obszarze cybernetycznym,
- analizy przypadków użycia sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego w przestępstwach gospodarczych,
- wykorzystanie rozwiązań informatycznych w sektorze ochrony zdrowia.